dinsdag 20 maart 2018

Naar een Atlantische politiestaat? (12) Totale informatiebeheersing en elektronische oorlogvoering


Na 9/11 werd het mogelijk om willekeurig welke beleidslijn door te zetten als het ‘terrorisme’ maar kon worden aangeroepen; ieder thema kan worden ingekaderd in een politiek van de angst, waarbij het zogenaamd om overleven gaat. Rechterlijk toezicht heeft daarin geen plaats. Tussen 1979 en 2011 werden bijna 40.000 verzoeken voor afluisteroperaties ingediend bij het geheime Amerikaanse gerechtshof dat toestemming moet geven, het FISA-hof. Daarvan werden er maar 11 afgewezen. Na een schandaal moest de wet worden aangepast en nu werd bepaald dat de NSA één keer per jaar het FISA-hof moest inlichten … over de algemene principes waarop het zijn afluisterpraktijk baseert. Dat was de hervorming!


Hoever de definitie van ‘terrorisme’ kan worden opgerekt om afwijkende meningen te onderdrukken, bleek toen Glenn Greenwalds partner op Heathrow werd gearresteerd met als reden dat het openbaar maken van de Snowden-documenten ‘bedoeld was om een regering te beïnvloeden met als opzet om een politieke of ideologische zaak te dienen. Dat valt daarom onder de definitie van terrorisme’. Tijdens de Klimaattop van Parijs kregen Franse milieuactivisten huisarrest onder de antiterreurwetgeving. In de VS wordt van verschillende kanten het idee gepropageerd dat de Amerikaanse economie wordt bedreigd door een ‘economische jihad’, niet alleen door al-Qaeda, maar ook door China of Iran. Dat is nog maar één stap verwijderd van het uitroepen van een economische crisis tot een oorlogsverklaring.

De belangrijkste onderneming die data van het internet of anderszins opveegt is Google. Maar de grootste firma die zich daarmee bezig houdt is de marketingreus Acxiom. Die gebruikt zijn 23.000 servers om informatie op te vissen uit sociale media om daarmee typische gedragspatronen samen te stellen. Zo belandt iedereen in één van 70 levenssttijl-clusters. Acxciom werkt nauw samen met de FBI, het Pentagon en Homeland Security en verkoopt zijn gegevens ook aan credit card-ondernemingen, banken, beheerskantoren en verzekeringsmaatschappijen, alsook aan winkelketens, media en pharmaceutische firma’s. In 2001 benoemde het bedrijf oud-NAVO-commandant Wesley Clark als lid van de raad van bestuur; via Clark ging het samenwerken met het Total Information Awareness-bureau van DARPA, geleid door Reagans afgezette Nationale-veiligheidsadviseur, Admiraal John Poidexter, die in deze function in 2002 door Bush Jr was benoemd. Dit onderstreept dat als de gegevens eenmaal in de VS zijn beland, en dat is waar de partners van de NSA in Europa en elders ze ongesorteerd naartoe sturen, ze terechtkomen in een gigantisch privé-publiek netwerk dat ze beheert om veiligheidsredenen en om er winst mee te maken.

De nieuwe Amerikaanse doctrine van informatieoorlog vereiste ook dat het elektronisch afluisteren verbeterd werd en dat de vraag beantwoord werd, ‘wat in de informatieomgeving als een oorlogshandeling moet worden beschouwd’. ‘Russisch hacken’ bij verkiezingen, of alleen maar ‘nepnieuws’ zou dan voldoende zijn om van en een oorlogshandeling te spreken. Intussen werd in de RAND Corporation nagedacht hoever men moest gaan in het streven naar ‘informatiesuperioriteit’, bijvoorbeeld door het afluisteren en manipuleren van het berichtenverkeer van buitenlandse leiders. Informatieoorlog omvatte ook het onder vuur nemen van het Iraanse nucleaire programma met het Stuxnet-virus dat de VS en Israël gezamenlijk hadden ontwikkeld om het centrifuge-programma van de Islamitische Republiek te saboteren.

Na 9/11 werd het ‘Evidence Extraction and Link Detection’ (EELD) programma het belangrijkste wereldwijde elektronische afluisterprogramma, onder leiding van Poindexter in DARPA. Veel van het onderzoek werd uitbesteed aan Booz Allen Hamilton, de werkgever van Snowden. Hoofd van de inlichtingen-afdeling van Booz Allen was Mike McConnell, de voormalige NSA-directeur en later Director of National Intelligence (resp. onder Bush Sr en Jr). McConnell was een naaste medewerker van Poindexter. Toen deze opnieuw in moeilijkheden kwam toen bleek dat Total Information Awareness werd gebruikt om op de optiebeurs te speculeren als er terreuraanslagen werden verwacht, werd de financiering van EELD in 2003 stopgezet. Maar het programma werd met private fondsen voortgezet.

Aangezien de inlichtingendiensten ook medische gegevens en DNA-profielen opslaan, is het DARPA-onderzoek naar gedragsprofielen, alsmede geautomatiseerde opsporingen, identificatie en volgen van terreurverdachten en andere bewerking van data van groot belang. Tenslotte zullen programma’s zoals de 70 persoonlijkheidstypes van Acxiom dit soort gegevens gebruiken om met behulp van kunstmatige intelligentie mensen op te sporen. En die kunnen dan op een dag ontdekken dat ze, zonder ooit iets illegaals te hebben gedaan, doelwit van een veiligheidsonderzoek zijn.

Kees van der Pijl

Voor een complete tekst met verwijzingen, zie Surveillance Capitalism and Crisis

Geen opmerkingen:

Een reactie posten